segunda-feira, 25 de fevereiro de 2008

Dicionário de Espanhol-Português


Nun ten muito a ber cun l mirandés mas, apuis de tantos anhos a trabalhar nel, bien merece que deixe eiqui un retrato i salude tamien l nuobo Dicionário de Espanhol-Português, de que sou un de ls outores. Por cierto, eiqui ancuntraran, al menos, alguas antradas donde l se fala de l mirandés cumo la lhéngua de la Tierra de Miranda. I, quien sabe, tamien d'eiqui podran sacar alguas eideias (ou oupeniones!) de cumo se debe fazer un dicionário bilhingue.

sexta-feira, 22 de fevereiro de 2008

Lhéngua Mirandesa na Cidade de Miranda


Ls mius parabienes a l'Associaçon de Jubentude Mirandesa por estas cousas todas que fai. Assi se trabalha i assi se fai oubir l son de la nuossa lhéngua.

quarta-feira, 13 de fevereiro de 2008

Elogio de l "dialeto" mirandés

Nas comemoraçones de ls 400 anhos de la cidade de Miranda, die 10 de Julho de 1945, Bazílio Rodrigues, pintor, natural de Bila Seco, dixo un çcurso chamado Elogio do Dialecto Mirandês. L testo fui trascrebido no jornal Primeiro de Janeiro de 18 de Julho de 1945. Eiqui queda un cachico desse çcurso (corregido segundo l'ourtografie moderna) i tamien l retrato de l jornal donde stá publicado.
La lhéngua particular
Que l cunceilho sabe falar
Este antigo palabreado
De benerados abós ardado,
Tan particular sien eigual
Que nun hai outro an Pertual,
Deberá ser respeitado,
Portegido, acarinado,
Guardado cun abareza,
(...)
Miranda, pobre Miranda
Que tanto tenes sido roubada!
De ls tous balores sburgada,
Nien al menos este scapou:
Até l dialecto se te l roubou!
Poboaçones que fúrun tues,
Antre outras ua i mais dues,
Firmes, mai querida, quedórun
I l tou dialeto nunca deixórun,
Neste recanto pertués
Fálan siempre mirandés!

sexta-feira, 8 de fevereiro de 2008

Las mies purmeiras palabras an mirandés (2)


Çqueci-me onte de dezir que ls zeinhos de l lhibro son todos de Enrique Carballeira Melendi, a quien queremos deixar ls nuosso agradecimiento.

Ye tamien l'altura de dezir qu'esta obra ten l'ajuda de la Câmama de Miranda, de l'EDP i de l'Academia de la Llingua Asturiana. A todos l nuosso oubrigado.

Aprobeito agora para respunder, publicamente, a ua pergunta que me deixou l miu amigo Reis Quarteu: porquei screbi (no post d'onte) libro i nó lhibro ou cumo se debe screbir esta palabra?

Antes de mais cumben dezir que la forma que stá nas Purmeiras palabras... ye lhibro. Ora, cumo se sabe, las palabras latinas ampeçadas por L- ténen, rigra giral, an mirandés, l son LH- (puode la splicaçon nun ser mui científica mas acho que todos l'antendemos i tamien nun perde, por isso, ningua de la cientificidade). Lhibro ye ua deilhas (<lat. libru). Assi i todo, sabemos que la passaige de L- para LH- fui algo qu'acunteciu durante muito tiempo i que, als poucos, fui zaparecendo.

Tenemos, por isso, palabras mais "nuobas" (no sentido que chegórun hai menos tiempo a la lhéngua) i que se dízen cun L-: loureiro, lebe, lábio, ler ... Outras hai que nalguns lhugares ou alguas pessonas dízen cun L- outras cun LH-: lato / lhato, lápeç/ lhápeç, ladeínha / lhadeínha ...

Mas l que ye tamien anteressante de ber ye que alguas palabras que sabemos que son "nuobas", cumo electricidade, i que chegórun atrabeç de l pertués, son ditas cun LH- no ampercípio: lhetrecidade. Ou seia, un fenómeno que se julgaba muorto hai muitos seclos (Leite de Vasconcelos diç qu'el yá zapareciu no seclo VIII cun la chegada de ls mouros) se calhar inda stá bibo hoije an die. Porquei? Porque la lhéngua ye biba i quien la fala conhece las sues regras que bai aplicando mesmo que nun tenga cuncéncia disso.

Libro ou lhibro? Licença ou lhicença? Letra ou lhetra? Limon ou lhimon? ... Por aquilho que yá dixe, anclino-me a pensar que, sendo l LH- ua marca de l mirandés, debemos aplicá-lo i multiplicá-lo mesmo als neologismos. Mas todo isso debe ser feito debagar, cun algua parcimónia, deixando que la lhéngua, l tiempo i ls falantes, fágan l restro de l trabalho.

Lembro-me, a este propósito, (you sei qu'hai quien diga i scriba "lhembro-me") que quando eiditemos la obra Lhiteratura Oural Mirandesa (an 1999) a muita giente pareciu stranho que screbíssemos "Lhiteratura". La palabra nun eijistie an mirandés, dezien i, por isso, habiemos de dezir i screbir "Literatura". D'algua forma tenien rezon i, cunfesso, até a mie que la sculhie, me parecie, nun purmeiro momento, un cachico stranha. Mas acho qu'hoije an die, i nun passórun assi tantos anhos, yá a naide le parece ralo que se fale an lhiteratura mirandesa.


P.S. Nun entro eiqui an cunta l que se passa cun l dialeto sendinés donde, cumo se sabe sien que se saba mui bien porquei, nun hai LH- einicial. Mas essas son cuntas doutro rosairo.

quinta-feira, 7 de fevereiro de 2008

Las mies purmeiras palabras an mirandés


Las mies purmeiras palabras an mirandés ye l título d'un librico, an forma de Bocabulairo Eilustrado, que será apresentado no próssimo die 21 de Febreiro (Die Anternacional de la Lhéngua Materna). La obra ten cerca de sietecientas palabras, arrimadas por temas cumo la Família, l Cuorpo, la casa, la Tierra, la Scola, la Mitologie i alguas más. L'eidiçon ye de l Centro de Studos António Maria Mourinho, sendo la parte de la lhéngua de la mie respunsabilidade i de Duarte Martins.

Eiqui queda para yá este pequeinho anúncio, sperando nós que la obra benga a serbir nó solo para quien ampeça cun las purmeiras palabras mas tamien a todos ls que, sabendo muitas outras, quieren daprender cumo se scríben las purmeiras, çcubrindo tamien un cachico mais de l mundo que se sconde detrás de cada ua deilhas.