quarta-feira, 30 de janeiro de 2008

L spácio de l mirandés


Ua de las questones subre la lhéngua mirandesa que bai quedando sien respuosta ye la de sabermos qual ye, berdadeiramente, l lhugar qu'eilha debe acupar. Ou seia, se partimos de l prancípio qu'eilha ten de cum(bibir), no die a die, cun las outras lhénguas cumo l pertués, l spanholo i até outras lhénguas anternacionales, que campo queda reserbado pa l mirandés? La pregunta (i las respuotas) talbeç sírban tamien para outras lhénguas que bíben nun stado parecido. De qualquier maneira stou cierto qu'essa ye mais ua de las çcussones sérias qu'hai que tener antes que las cousas ánden por eilhas. I andar por eilhas quier dezir que ls fuortes acabaran siempre por s'amponer subre ls outros. Mas la glotofagie nun me parece ser einebitable se furmos capazes d'ancuntrar campos donde cada lhéngua tenga l dreito d'acupar l purmeira fila. Campos eiguales para todos? Spácios cerrados donde outras lhénguas nun puodan antrar? Nó, las eiras donde medrórun las lhénguas que mos fazírun son mui grandes, son de todos i de todas. Mas ye preciso que cada un(a) saba donde queda l sou eirado i qu'este tenga las puortas i ginelas bien abiertas pal eirado de l bezino.

domingo, 20 de janeiro de 2008

La mie bida por un pê


Stá outra beç na moda la çcusson subre l chamado Acordo Ourtográfico de la Lhéngua Pertuesa. Onte a la nuite oubie, nua telebison, ua Sra Professora de pertués apresentar las sues rezones contra l Acordo, dezindo que nunca na sue bida screberie ótimo (sien pê, claro). Acababa apuis por dezir qu'inda tenie soidades de quando se screbie pharmácia, etc.

La queston de l Acordo bai muito alhá destas cunsoantes. Mas l que ye anteressante ber ye cumo la giente s'agarra a estas pequeinhas cousas de la scrita, parecendo a las bezes que quaije capaç de dar la sue bida por ua cunsoante, por ua bogal, por un assento ou qualquier outro sinal diacrítico.

Nun antendo porquei nun s'agárran tamien a las palabras i las deixan "morrer", çquecéndo-las. Por eisemplo, eiqui bai para uns anhos un carro qu'antraba n'ua strada donde staba un sinal redondo, bormeilho, cun un traço branco, hourizontal, an ne meio, dezie-se qu'antraba an sentido proibido. Hoije a die entra an contramão. I donde bieno isto? De l Brasil. Eiqui hai uns tiempos atrás quando s'iba a la bola, por eisemplo, cumprába-se un bilhete. Hoije cómpra-se un ingresso. I donde bieno la palabra. De l Brasil. Ye cierto que muitas palabras fúrun purmeiro de Pertual pa l Brasil i agora tórnan, fruito de ls tiempos. Las lhénguas múdan porque stan bibas i nun quérgamos nós parar no tiempo aquilho que ye feito de mudança.

Buono, isto tamien habie de serbir para falar de la lhéngua mirandesa. Tamien eiqui studo i stá an çcusson l problema de la scrita. Hai muito para fazer i nun beio, anfeliçmente, maneira de qu'isso se faga mui debrebe. Tamien nun beio muito anteresse an que se scriba sien l respeito pu las matrizes morfológicas de la lhéngua. Por eisemplo: se se diç you conheço, tu conheces, etc. nun fai sentido que se diga que l berbo se scribe coincer. I muitos, muitos mais eisemplos.

Assi i todo beio cun melhores uolhos aqueilhes que scríben (alguas palabras, claro) diferentes de mi, do qu'aqueilhes que, nun screbindo, solo ándan a cata destas diferenças para dezir que l'ourtografie (d'alguas palabras) ye ua maneira de s'afirmar contra outros. I este ye l ponto mais amportante. Las eidentidades - pessoales, nacionales, lhenguísticas ... - que s'afírman contra ls outros i nó por eilhas, son eidentidades anfermas. L'ourtografie d'ua lhéngua debe tener princípios i reglas. Mas estas dében ser ls mais lhargas i ounibersales possibles, pois quanto mais diferenças fúren capazes d'abarcar mais porfeitas seran.

sexta-feira, 18 de janeiro de 2008

E-learning an mirandés


Segundo se lei na página web de la Escola de Negócios e Administração - http://www.ena.pt/ - stá purparado un curso de e-learning an mirandés.

Por anquanto parece qu'inda stan solo a la spera d'anteressados no curso. Assi i todo eiqui quédan dezde yá ls mius parabienes para quien decidiu apostar tamien na lhéngua mirandesa. I speramos qu'haba muita, muita giente anteressada an daprendé-la.

terça-feira, 8 de janeiro de 2008

Rue de la Lhéngua Mirandesa



Nun la conheço, nunca alhá stube nien sei mesmo s'eijiste. Mas eiqui queda l sítio, cun código postal i todo, para quien querga (i puoda) alhá ir.




domingo, 6 de janeiro de 2008

Die de Reis

Hoije ye Die de Reis i, por isso, eiqui queda ua de las cantigas de reis cantadas na Tierra de Miranda.

Os Reis do Ouriente

Os Reis do ouriente
Trés reis que ban a adorar
A Jasus onipotente
Com debução sengular
Com debução sengular

Em busca do Rei Heirodes
Pa los ir encaminhar
Pa los ir encaminhar
Heirodes cumo malbado
Cumo un perberso malino
Cumo un perberso malino
Às abessas le ansinaba
Os santos reis o caminho
Os santos reis o caminho

Los trés reis cumo éran santos
Seu caminho ían seguindo
Seu caminho ían seguindo
Guiados por uma strela
Até chegar ao menino
Até chegar ao menino

À entrada de Belém
A estrela se parou
A estrela se parou
Lá por trás duma cabana
Deus Menino se assomou
Deus Menino se assomou

A cabana era piquena
Não cabiam todos trés
Não cabiam todos trés
Adorabam a Jasus
Cada um por por sua beç
Cada um por por sua beç

Uns le oufereciam ouro
Outros ancenso i mirra
Outros ancenso i mirra
A mirra cumo metal
I o ouro como alegrie
I o ouro como alegrie
Ancenso para ancensiar
Aquela glória debina
Aquela glória debina